Το ανέκδοτο για τον Κροίσο και την αρτοποιό του

[ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΜΗ ΧΡΑΝ ΕΜΜΕΤΡΑ ΝΥΝ ΤΗΝ ΠΥΘΙΑΝ 16: μια ομάδα περιηγητών στους Δελφούς φτάνει μπροστά στο χρυσό άγαλμα μιας αρτοποιού που αφιέρωσε ο βασιλιάς Κροίσος. Εξηγείται για ποιο λόγο το έκανε:]

«Δεν μας λες όμως και την άλλη ιστορία», είπε ο έ­νας από τους δύο ξεναγούς, «ότι δηλαδή ο Κροίσος έ­φτιαξε χρυσό άγαλμα της αρτοποιού του και το αφιέρωσε εδώ [πβ. Ηρόδοτος 1.51]». Και ο Θέωνας είπε: «Ναι, πλην όμως δεν το έκα­νε για να περιγελάσει το ιερό, αλλά έχοντας λάβει αφορμή καλή και δίκαιη. Λέγεται, δηλαδή, ότι ο Αλυάττης, ο πα­τέρας του Κροίσου, παντρεύτηκε δεύτερη γυναίκα και έκα­νε μαζί της και άλλα παιδιά. Η γυναίκα αυτή, λοιπόν, ε­πειδή επιβουλευόταν τον Κροίσο, έδωσε δηλητήριο στην αρτοποιό και την πρόσταξε να ζυμώσει ψωμί μ’ αυτό και να το προσφέρει στον Κροίσο. Η αρτοποιός, όμως, το μαρ­τύρησε κρυφά στον Κροίσο και προσέφερε το ψωμί στα παιδιά εκείνης της γυναίκας. Σε αντάλλαγμα γι’ αυτό, ό­ταν ο Κροίσος έγινε βασιλιάς, έδωσε αυτή την ανταμοιβή για την ευεργεσία της γυναίκας ενώπιον του θεού ως μάρ­τυρα, πράττοντας βέβαια σωστά».

[Το ανέκδοτο αυτό υποκρύπτει ιστορικές αναμνήσεις από τη δυναστική πάλη μεταξύ των γιων του Αλυάττη για τη διαδοχή του στην βασιλεία των Λυδών. Ένας απ’ αυτούς τους γιους ήταν ίσως και ο Πανταλέων που μνη­μονεύεται από τον Ηρόδοτο (1.92) ως γιος του Αλυάττη από μια γυ­ναίκα από την Ιωνία. Αντίθετα ο Κροίσος ήταν γιος του από μια Κάρισσα. Φαίνεται ότι υπήρξε ανταγωνισμός ανάμεσα στους δυο γιους του Αλυάττη για την εξουσία, αλλά ότι τελικά επικράτησε ο Κροίσος με τη βοήθεια του πατέρα του].