Οι θεοί τιμωρούν την ασεβή Αθήνα (Πλούταρχος, Βίος Δημήτριου του Πολιορκητή)

Στο χωρίο από το βίο του Δημήτριου του Πολιορκητή που ακολουθεί, ο Πλούταρχος τονίζει την τιμωρία που επιφυλάσσουν οι θεοί στην πόλη (εδώ την Αθήνα), η οποία ασεβεί σε βάρος τους τιμώντας με θεϊκές τιμές ανθρώπους. Βρίσκει επίσης την ευκαιρία να αντιθέσει δύο χαρακτήρες που εκπροσωπούν ταυτόχρονα και δύο διαφορετικά είδη του έντεχνου λόγου: τον κόλακα ρήτορα Στρατοκλή και τον έντιμο κωμωδιογράφο Φιλιππίδη:

"Οι θεοί έδειξαν με σημάδια τη δυσαρέσκειά τους για τα περισσότερα από αυτά τα μέτρα. Γιατί το πέπλο, πάνω στο οποίο είχαν αποφασίσει με ψήφισμα να υφανθούν μαζί με τις μορφές του Δία και της Αθηνάς οι μορφές του Δημήτριου και του Αντίγονου, καθώς μεταφερόταν με πομπή διαμέσου του Κεραμεικού, σκίστηκε στα δύο, όταν ξέσπασε καταιγίδα.[i] Επίσης, στο έδαφος γύρω από τους βωμούς των δύο βασιλέων φύτρωσε πολύ κώνειο, φυτό το οποίο γενικά δεν ευδοκιμεί σε πολλά άλλα μέρη της χώρας. Επιπλέον, την ημέρα που εορτάζονταν τα Διονύσια, διέκοψαν την πομπή, εξαιτίας ισχυρού παγετού που ενέσκηψε εκτός εποχής.[ii] Καθώς έπεσε παχιά πάχνη, το ψύχος έκαψε όχι μόνο τα αμπέλια και όλες τις συκιές, αλλά κατάστρεψε και το μεγαλύτερο μέρος του σιταριού που μόλις φύτρωνε. Γι’ αυτό και ο Φιλιππίδης, [iii] που ήταν εχθρός του Στρατοκλή, σε μια κωμωδία του συνέθεσε εις βάρος του Στρατοκλή τους εξής στίχους:

            “Εξαιτίας του έκαψε η πάχνη τα αμπέλια.

            Το πέπλο σκίστηκε στα δύο για την ασέβειά του,

            αφού απέδωσε τιμές που αρμόζουν στους θεούς σ΄ ανθρώπους.

            Αυτά καταστρέφουν έναν λαό και όχι η κωμωδία”.

Ο Φιλιππίδης ήταν φίλος του Λυσίμαχου και χάρη σ’ αυτόν ο λαός έλαβε από τούτον το βασιλιά πολλές ευεργεσίες.[iv] Μάλιστα, πριν προβεί σε οποιαδήποτε ενέργεια ή πριν από κάθε εκστρατεία, ο Λυσίμαχος θεωρούσε ότι ήταν καλό σημάδι να τον συναντήσει και να τον δει. Γενικά, εξαιτίας του ήθους του είχε καλή φήμη, καθώς δεν ενοχλούσε κανέναν, ούτε ήταν γεμάτος από αυλικό ζήλο. Όταν κάποτε ο Λυσίμαχος του έκανε μία φιλοφρόνηση και τον ρώτησε “Φιλιππίδη, τι από τα δικά μου να μοιραστώ μαζί σου;», εκείνος απάντησε: “Βασιλιά, μόνο να μη μοιραστείς μαζί μου τα μυστικά σου”. Αυτόν το Φιλιππίδη επίτηδες τον αναφέρουμε δίπλα στο Στρατοκλή, αντιπαραθέτοντας έτσι τον άνθρωπο του θεάτρου με τον άνθρωπο του βήματος. "

---

[i] Σύμφωνα με την επιγραφή Syll.³, 374, 13-15, ο πέπλος μεταφερόταν πάνω σε άρμα με μορφή πλοίου, όπου είχε τη θέση του ιστίου.

[ii] Τα Μεγάλα ή εν άστει Διονύσια εορτάζονταν το Μάρτιο.

[iii] Γιος του Φιλοκλή, ποιητής της Νέας Κωμωδίας. Βλ. και Πλούτ., Ερωτ. 750F για έναν άλλο στίχο του Φιλιππίδη που αφορά το Στρατοκλή. Από τις νίκες του ξέρουμε αυτήν που κέρδισε στα Μεγάλα Διονύσια του 311 π.Χ.

[iv] Ορισμένες από αυτές τις ευεργεσίες του Λυσίμαχου καταγράφονται σε ψήφισμα του αθηναϊκού δήμου υπέρ του Φιλιππίδη (Syll.³, 374). Ο Λυσίμαχος από την Πέλλα (περ. 355-281 π.Χ.) ήταν αξιωματικός του Αλεξάνδρου, κυβερνήτης της Θράκης και συνέβαλε πολύ στη ήττα του Αντίγονου στην Ιψό το 301. Νικήθηκε από το Σέλευκο και πέθανε στην αποφασιστική μάχη στο Κουροπέδιο (Ιανουάριος του 281 π.Χ.).