Πρόκειται
για ένα μικρό ποίημα από πάπυρο του 2ου αιώνα π.Χ., στο οποίο ο Απόλλων
παρακαλεί την Αθηνά, την οποία αποκαλεί με το λατρευτικό της επίθετο Τριτογένεια, να βγάλει τον οπλισμό της και ομολογεί ότι τον τρόμαξε. Δε γνωρίζουμε τα συμφραζόμενα της σκηνής. Ίσως να έχουμε υπαινιγμό σε μύθο μεταμόρφωσης: ο Απόλλων πήρε για κάποιο λόγο τη μορφή λύκου (θηρίο) και η Αθηνά κόντεψε να τον χτυπήσει (ίσως από λάθος). Ο Απόλλων την διαβεβαιώνει ότι δεν είναι άγριο ζώο, αλλά ο γιος της Λητώς.
Στ' αλήθεια θηρίο δεν είμαι [ ]
μα
της Λητώς ο γιος καυχιέμαι πως είμαι, ο Απόλλωνας [ ]
ο
θεσπέσιος. Ποιος αντίκρισε το ανάστημά σου [ ]
την
ομορφιά και τη δύναμή σου; Ο φόβος ακόμη δε μ' αφήνει.
Μα
εσύ θεά λύσε τα όπλα απ' τους ώμους σου [ ]
κι
απ' το κεφάλι∙ εσύ που μερίδιο στη γέννησή σου είχαν τρεις [1]
[ ]
Τριτογενή,
όλων των πόλεων [αφέντρα] [2] ...
[1] Σύμφωνα με σχόλιο στην Ιλ. Θ 39, ο Δίας κατάπιε τη Μνημοσύνη,
ενώ αυτή ήταν ήδη έγκυος από τον Κύκλωπα Βρόντο. Όταν γεννήθηκε η Αθηνά, ο Δίας
την έδωσε στον ποταμό Τρίτωνα να τη μεγαλώσει. Έτσι ονομάστηκε Τριτογένεια ή Τριτογενής, γιατί στην ανάπτυξή της
συνέβαλαν τρεις: ο Δίας, ο Βρόντος και ο Τρίτων. Ωστόσο πρόκειται για παρετυμολογία,
η οποία χρησιμοποιείται εδώ για λεκτικό παιχνίδι. Οι περισσότεροι φιλόλογοι
πιστεύουν ότι το πρώτο συνθετικό τρίτος αναλαμβάνει
εδώ υπερθετική σημασία (= πάρα πολύ, πέρα ως πέρα, εντελώς, αληθινά πέρα από κάθε αμφιβολία.
Πβ. λ.χ. τρισόλβιος, τρισάθλιος,
τριτοπάτορες ή τριτοπάτερες =
θεότητες στην Αθήνα και την Κυρήνη αντίστοιχα = πολύ αρχαίοι ή αληθινοί πατέρες
/ πρόγονοι). Συνεπώς τριτογένεια πρέπει
να σημαίνει «το αληθινό γέννημα (του Δία)».
[2] Υπαινιγμός στην ιδιότητα της Αθηνάς ως πολιούχου λ.χ. της Αθήνας, αλλά και άλλων πόλεων.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου