Πίνδαρος, Παιάνας 12ος στον Δήλιο Απόλλωνα (για λογαριασμό των Ναξίων)

 

          Ο παιάνας αυτός κατά πιθανότητα γράφτηκε για λογαριασμό μιας θεωρίας των Ναξίων στη Δήλο: οι στίχοι 5-6 αναφέρουν ότι ο Απόλλωνας έρχεται συχνά από τη Νάξο στη Δήλο. Η υποδοχή του Απόλλωνα από την Άρτεμη στη Δήλο, όπου καταφτάνει πάνω σε ένα φτερωτό άρμα, αποτελεί σύνηθες θέμα στην αρχαϊκή και κλασική αγγειογραφία.

            (o πρώτος στίχος είναι φθαρμένος)

[                      ] (ο Απόλλωνας) με τις εννέα Μούσες...

κι ωραία, Άρτεμη, [                             ]

που το κρεβάτι της γέννας προσέχεις,[1] λουλούδια

ύμνων δρέπεις. Συχνά ο Απόλλων έρχεται

απ’ τη Νάξο για να δει θυσία καλά θρεμμένων

προβάτων μαζί με τις Χάριτες[2]

πλάι στον Κύνθιο γκρεμό,[3] όπου [       ]

λεν ότι ο μαυροσύννεφος που με λάμψη βροντά

Δίας καθόταν

στην κορυφή ψηλά και πρόσεχε με φροντίδα,[4]

τότε που η όλο ευγένεια

θυγατέρα του Κοίου[5] λυνόταν απ’ το τερπνό της

το βάσανο. Κι έλαμψαν σαν του ήλιου τον κύκλο

οι δίδυμοι, καθώς έβγαιναν στο φως το λαμπρό,

και μεγάλη κραυγή απ’ το στόμα τους άφησαν

η Ειλείθυια και η Λάχεση. Κι ότι τελέστηκε [  ]

καταλάμβαναν [                                              ]

[          ] φώναξαν κι οι ντόπιες[6]

που ο λαμπρός στα [                            ]

---

[1] Εδώ εννοείται το σημείο, όπου η Λητώ γέννησε την Άρτεμη και τον Απόλλωνα. Η Άρτεμη παρουσιάζεται να προσέχει η ίδια αυτό το ιερό σημείο.

[2] Στη Δήλο υπήρχε από τον 7ο αιώνα π.Χ. άγαλμα του Απόλλωνα, ο οποίος κρατά στο αριστερό χέρι το τόξο και τις τρεις Χάριτες στο δεξί (βλ. Παυσ. 9, 35, 3). Παρόμοιο πρέπει να ήταν και το μεγάλου μεγέθους αρχαϊκό άγαλμα του Απόλλωνα που οι Νάξιοι τοποθέτησαν γύρω στα 600 π.Χ. δίπλα στον οίκο τους στη Δήλο.

[3] Ενν. το βουνό Κύνθος που υψώνεται πάνω από το ιερό της Δήλου.

[4] Στην εκδοχή της γέννησης του Απόλλωνα και της Λητώς που παρουσιάζει ο ομηρικός ύμνος στον Απόλλωνα ο Δίας είναι ουσιαστικά απών, ενώ ο τοκετός της Λητώς δύσκολος εξαιτίας της ζήλιας της Ήρας. Εδώ αντίθετα ο Δίας παρουσιάζεται να επιβλέπει τη γέννα, ενώ και ο τοκετός της Λητώς χαρακτηρίζεται «τερπνός». Με λίγα λόγια η εκδοχή του Πινδάρου τείνει να αποσιωπήσει τις σκληρές πλευρές τις ιστορίας και να την εξευγενίσει.

[5] Ενν. η Λητώ, κόρη του Τιτάνα Κοίου.

[6] Κατά πάσα πιθανότητα εννοούνται οι Νύμφες της νήσου κι όχι θνητές γυναίκες (πβ. Καλλ., Ύμν. 4, 256), αφού η Δήλος δεν πρέπει να θεωρηθεί ότι κατοικούνταν από ανθρώπους πριν τη γέννηση του Απόλλωνα. Ωστόσο ο χορός των Νυμφών μπορεί να θεωρηθεί ως το μυθικό πρότυπο των ιστορικών χορών των Δηλιάδων γυναικών, οι οποίες ήταν ντόπιες γυναίκες της Δήλου.