Μια αρχαία παράδοση για το πώς πήρε το όνομά του ο Αχιλλέας

      

Το μόνο απόσπασμα που σώζεται από τον άγνωστο κατά τα άλλα Αγαμήστορα από τα Φάρσαλα είναι τέσσερις στίχοι από το ποίημά του Θέτιδος επιθαλάμιον (νυφικό τραγούδι), στο οποίο γίνεται προσπάθεια παρετυμολογίας του ονόματος του Αχιλλέα. Σύμφωνα με τον ποιητή μας το όνομα που έδωσε στον ήρωα η μητέρα του Θέτιδα ήταν Πυρίσσοος, διότι βγήκε σώος από τη φωτιά που τον έκανε άτρωτο (εκτός από τον αχίλλειο τένοντα). Ο πατέρας του όμως Πηλέας τον ονόμασε Αχιλλέα, γιατί κάηκε ένα από τα χείλη του. Την ιστορία και το απόσπασμα διασώζουν ο Φώτιος (Βιβλ. 152 Β κ.εξ., ΙΙΙ σελ. 69 Henry) και ο Τζέτζης (σχόλιο στον Λυκόφρονα 178, ΙΙ σελ. 89 Scheer και σχόλιο στην Ιλιάδα σελ. 811.31 κ.εξ. Bachmann), με απώτερη πηγή την Καινή ιστορία του Πτολεμαίου Χέννου (2ος αιώνας μ.Χ.). Ορισμένοι, μάλιστα, θεωρούν τους στίχους, αλλά και τον ίδιο τον Αγαμήστορα, ως επινόηση του Πτολεμαίου. Σε κάθε περίπτωση την μετακλασική σύνθεση των στίχων εγγυάται το ότι για να έχουν νόημα πρέπει να έχει ήδη συμβεί η σύμπτωση στην προφορά ανάμεσα στο [ει] (χείλος) και το [ι] (Αχιλλεύς).  

Θέτιδος επιθαλάμιον

(Τζέτζ., Σχ. Λυκ. 178, ΙΙ σελ. 89 Scheer:)

            Έδωσε στο παιδί της τ’ όνομα Πυρίσσοος, μα Αχιλλέα

            τον ονόμασε ο Πηλέας, γιατί πεσμένος καθώς ήτανε

   στη σκόνη και τη στάχτη, η φωτιά του στέρησε

            το ένα χείλος, καίγοντάς το απροσδόκητα.

παιδνῷ δ΄ οὔνομα θῆκε Πυρίσσοον͵ ἀλλ΄ Ἀχιλῆα

Πηλεὺς κίκλησκεν͵ χείλεος εἵνεκά μιν

κείμενον ἐν κονίῃ σποδιῇ τ΄ ἔνι πῦρ ἀπάμερσε

χείλεος αἰθομένοι΄ ἀπροφάτως ἑτέρου.