Η Θήβα ως γαμήλιο δώρο της Περσεφόνης




Το απόσπασμα διασώθηκε από σχόλιο στις Φοίνισσες του Ευριπίδη (στ. 682). Αναπτύσσει δύο θέματα: το πρώτο θέμα (στον πρώτο στίχο) σχετίζεται με την έριδα των δυο γιων του Οιδίποδα, Ετεοκλή και Πολυνείκη, για τη βασιλεία στη Θήβα, έριδα που έληξε με το θάνατο και των δυο αδερφών. Δε γνωρίζουμε τα συμφραζόμενα του αποσπάσματος, αλλά προφανώς βρισκόμαστε χρονικά σε μια στιγμή, κατά την οποία η διαμάχη δεν έχει ακόμη κριθεί, γι’ αυτό και η ζυγαριά της Μοίρας (πεπρωμένα τάλαντα στο πρωτότυπο) δεν έχει γείρει προς τη μια ή την άλλη μεριά. Το δεύτερο θέμα του αποσπάσματος σχετίζεται με τον γάμο της Περσεφόνης και του Πλούτωνα: η πόλη της Θήβας δόθηκε από τον Δία ως νυφικό δώρο στην θεά για το γάμο της με τον θεό του Κάτω Κόσμου. Και άλλες πόλεις αναφέρονται ως γαμήλια δώρα της Περσεφόνης, όπως ο Ακράγας (Σ Πίνδ., Ολ. 2, 15), η Κύζικος (Αππιανός, Μιθρ. 323), ή και ολόκληρη η Σικελία (Σ Πίνδ., Νεμ. 1, 17). Τέλος αξίζει να σημειωθεί η αναφορά στην καλύπτρα που σκέπαζε το πρόσωπο της νύφης: σε αντίθεση με τις Ανατολίτισσες, οι γυναίκες στην Ελλάδα δεν φορούσαν καλύπτρα σε καθημερινή βάση, παρά μόνο ως μέρος της τελετής του γάμου (η απομάκρυνση της καλύπτρας λεγόταν ανακαλυπτήρια). Οι καλύπτρες αποτελούσαν μέρος της ενδυμασίας των Περσίδων (Αισχ., Πέρσ. 537, Πλάτων 123Β) ή γενικά βάρβαρων και απόμακρων μυθικών μορφών (Εκάβη, Ιλ. Χ 406, Καλυψώ Οδ. κ 543-545, Κίρκη Οδ. ε 230-232). Σύμφωνα με τον Πλάτωνα μια ολόκληρη περιοχή του περσικού κράτους ονομαζόταν «Καλύπτρα», επειδή τα εισοδήματά της προορίζονταν για τις καλύπτρες των γυναικών του βασιλιά.

            Όμως ακόμη δεν είχε κρίνει η πλάστιγγα τη μοίρα για τη Θήβα.  
            Αυτήν κάποτε δώρο στη Περσεφόνη έδωσε ο γιος του Κρόνου, ο Δίας,
            τότε που πρώτη ήτανε φορά το σύζυγό της ν' αντικρίσει
            τραβώντας του νυφικού φορέματός της την καλύπτρα.


Σχόλια