Ορφικός ύμνος στις Ώρες

 

           

            Το ποίημα απευθύνεται στις Ώρες, θεότητες των εποχών, αλλά και παράγοντες ευταξίας και ρυθμισμένου βίου στις κοινωνίες των ανθρώπων. Τα ονόματά τους είναι χαρακτηριστικά: Ευνομία, Δίκη (=Δικαιοσύνη), Ειρήνη.[1] Το όνομα της μητέρας τους Θέμιδας είναι επίσης άρρηκτα συνδεμένο με τη δικαιοσύνη. Ως θεότητες των εποχών έχουν ένα πλήθος χαρακτηριστικών που τις συνδέει με τη φύση (βλ. στίχους 3-6). Επιπλέον, φυλάγουν τις πύλες του Ολύμπου και συνδέονται συχνά με τις γεννήσεις, την ανατροφή και τους γάμους θεών και ηρώων. Από την ελληνιστική εποχή και μετά συνήθως γίνονται τέσσερις, μια για κάθε εποχή, και η ομαλή εναλλαγή στους στη διάρκεια της χρονιάς θεωρούνταν απόδειξη της θεϊκής τάξης που διέπει τον κόσμο.[2] 

 

            Ώρες, θυγατέρες της Θέμιδος και του άνακτα Δία,

            Ευνομία, Δίκη και Ειρήνη που φέρνεις πλούτο πολύ,

            εαρινές, κόρες των λιβαδιών, γεμάτες λουλούδια, αγνές,

            που ’χετε όλα τα χρώματα κι όλες τις μυρωδιές στις γεμάτες άνθη πνοές σας,

            Ώρες αειθαλείς, περιστρεφόμενες,[3] γλυκοπρόσωπες,

            ντυμένες με δροσερούς πέπλους πολύθρεπτων λουλουδιών,

            της αγνής Περσεφόνης συμπαίκτριες, όταν οι Μοίρες

            κι οι Χάριτες με χορούς κυκλικούς την ανεβάζουν στο φως

            κάνοντας χάρη στο Δία και στην καρποδότρα μητέρα της.[4]

            Ελάτε στους νέους μύστες, στις όσιες τελετές που δεν έχουν βλάσφημα λόγια,

            και φέρτε μαζί σας καλόκαρπες κι άψογες εποχών γεννήσεις.

           

---

[1] Στην Αττική, σύμφωνα με τον Παυσανία (9, 35, 2), ήταν δύο και έφεραν ονόματα συνδεμένα με τη βλάστηση, Καρπώ (=Καρπερή) και Θαλλώ (=Θαλερή, Θάλεια).

[2] Βλ. π.χ. Κικέρων, Nat. D. 2, 49.

[3] Λέγονται έτσι, γιατί κάθε μια τους κάνει τον κύκλο της στη διάρκεια της χρονιάς και φεύγει, αφήνοντας τη θέση της για την επόμενη.

[4] Οι στίχοι 7-9 υπαινίσσονται τον πολύ γνωστό μύθο ότι η Περσεφόνη, βασίλισσα του Άδη και γυναίκα του Πλούτωνα, περνά ένα μέρος της χρονιάς στον Πάνω Κόσμο. Η καρποδότρα μητέρα της είναι φυσικά η Δήμητρα, θεά της γεωργίας. Τέλος, ας σημειωθεί ότι στο τρίστιχο αυτό συναναφέρονται τρεις κύριες κατηγορίες θεοτήτων που έχουν στην αρχαία ελληνική θρησκεία έναν ομαδικό χαρακτήρα, οι Ώρες, οι Μοίρες και οι Χάριτες.