Πρωινός χαιρετισμός στον Ασκληπιό



Η αθηναϊκή επιγραφή που διέσωσε τον ύμνο αυτό διαφύλαξε επίσης και έναν ύμνο στην Υγεία του Αρίφρονος καθώς και δύο ύμνους στον Τελεσφόρο, γιο του Ασκληπιού. Αν και η επιγραφή φαίνεται να ανήκει στον 2ο-3ο αιώνα μ.Χ., το ποίημα στον Ασκληπιό μπορεί να είναι παλαιότερο, όπως και ο ύμνος του Αρίφρονος.
Το ποίημα μοιάζει να ανήκει σε μια καταγραφή κειμένων που έπρεπε να εκφωνούνται διαδοχικά στην πορεία της ημερήσιας λατρείας του θεού. Φαίνεται μάλιστα ότι ήταν από τα πρώτα που εκφωνούνταν, αφού καλεί το θεό να ξυπνήσει, δηλαδή πρόκειται για πρωινό τραγούδι. Το μέτρο του ποιήματος είναι το δακτυλικό εξάμετρο.


Ξύπνα [i] Παιάνα Ασκληπιέ, βασιλιά των λαών,
γιε ευμενή του Απόλλωνα και της σεβαστής Κορωνίδας.
Σκόρπα τον ύπνο από τα βλέφαρά σου και άκου τις προσευχές
των ανθρώπων σου, [ii] που όλο χαρά ικετεύουν
τη δύναμή σου, Ασκληπιέ ευμενή, ζητώντας πρώτα απ’ όλα υγεία.
Σήκω και άκου, ιή ιέ, με χαρά [iii] τον ύμνο σου.




[i] Δεν πρέπει να μας προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι ο Ασκληπιός καλείται να ξυπνήσει. Οι θεοί των Ελλήνων από την εποχή του Ομήρου είχαν τις τυπικές ανθρώπινες σωματικές λειτουργίες: τρώνε και πίνουν, ερωτεύονται, τραυματίζονται κ.τ.λ. Παρόμοιο τελετουργικό ξύπνημα ενός θεού από ομάδα πιστών του βρίσκουμε στον Πλούταρχο (Περί Ίσιδος και Οσίριδος 35), όπου αναφέρεται ότι στο βουνό Παρνασσός μια ομάδα γυναικών, οι Θυιάδες, ξυπνούν τον Λικνίτη Διόνυσο.
[ii] Το ανθρώπινο γένος είναι υπό την προστασία του Ασκληπιού. Είναι αποτελεσματική επίκληση προς το θεό η υπενθύμιση ότι οι άνθρωποι είναι «δικοί του» και επομένως χρήζουν της προστασίας του. Πβ. Αριστοφ., Βάτρ. 386, Λουκ., Ποδάγρα 134-5 και 193.
[iii] Οι σχέσεις ανθρώπων-θεών είναι σχέσεις αμοιβαίας προσφοράς και ωφέλειας: οι άνθρωποι προσφέρουν χαρά στο θεό με τον ύμνο τους και ο θεός τους ανταμείβει.