Το δαιμόνιο του Σωκράτη και τα γουρούνια των Αθηνών

[Πλούταρχος, Περί του Σωκράτους δαιμονίου 10]

[1]Τα πιο πολλά και σημαντικά γεγονότα πρέπει να τα πληροφορηθείτε από τον Σιμμία[2] και τους άλλους εταίρους του Σωκράτη. Όταν όμως ήμουν κι εγώ παρών (τότε που πήγα να συναντήσω το μάντη Ευθύφρονα[3]), έτυχε να βα­δίζει ο Σωκράτης -το θυμάσαι βέβαια, Σιμμία- προς τα πάνω, προς το Σύμβολο[4] και την οικία του Ανδοκίδη,[5] υ­ποβάλλοντας ταυτόχρονα σε ερωτήσεις και προκαλώντας σύγχυση στον Ευθύφρονα με παιχνιδιάρικη διάθεση. Ξαφ­νικά, όμως, αφού στάθηκε και σιώπησε, συγκεντρώθηκε στον εαυτό του για αρκετό χρονικό διάστημα. Κατόπιν γύρισε και πορευόταν μέσα από το δρόμο των κατα­σκευαστών κιβωτίων και καλούσε να γυρίσουν πίσω όσους από τους συντρόφους του είχαν ήδη προχωρήσει μπροστά, λέγοντας ότι τον επισκέφτηκε το δαιμόνιο. Οι περισσότεροι, λοιπόν, επέστρεψαν, ανάμεσα τους κι εγώ ακολουθώ­ντας από κοντά τον Ευθύφρονα. Κάποιοι νέοι, όμως, συ­νέχισαν την πορεία τους ευθεία μπροστά, με σκοπό να δεί­ξουν περιφρόνηση προς το δαιμόνιο του Σωκράτη, και τράβηξαν μαζί τους και το Χάριλλο,[6] τον αυλητή, που κι αυτός είχε έρθει μαζί μου στην Αθήνα να δει τον Κέβητα.[7] Κι ενώ πορεύονταν δια μέσου της οδού των αγαλματοποιών κοντά στα δικαστήρια,[8] συνάντησαν αγέλη χοίρων που ήταν γεμάτοι ακαθαρσίες και έσπρωχναν ο ένας τον άλλο εξαιτίας του πλήθους τους. Καθώς, λοιπόν, δεν υ­πήρχε δρόμος διαφυγής, άλλους τους έριξαν κάτω οι χοί­ροι πέφτοντας πάνω τους και άλλους τους καταβρώμισαν. Γύρισε σπίτι και ο Χάριλλος γεμάτος ακαθαρσίες στα σκέ­λη και τα ρούχα του, ώστε να θυμόμαστε πάντοτε με γέ­λιο το δαιμόνιο του Σωκράτη και συνάμα να νιώθουμε θαυμασμό που το θείο ποτέ δεν τον εγκατέλειψε και δεν τον άφησε αφρόντιστο.[9]

---

[1] Μιλά ο μάντης Θεόκριτος, ένας από τους ήρωες του διαλόγου.

[2] Θηβαίος μαθητής του Σωκράτη.

[3] Αθηναίος μάντης που έδωσε το όνομά του στον ομώνυμο πρώ­το διάλογο του Πλάτωνα για τη θρησκεία και την αγιότητα.

[4] Κυριολεκτικά το «Σταυροδρόμι», τοποθεσία στην αρχαία Αθήνα ΝΔ της Αγοράς.

[5] Αυτό το σπίτι βρισκόταν κοντά στην Αγορά απέναντι από τη Βασίλειο Στοά και κοντά στην Ποικίλη Στοά.

[6] Προσωπικότητα άγνωστη από αλλού.

[7] Μαθητής του Σωκράτη και του Φιλόλαου, φίλος του Σιμμία.

[8] Αυτή η οδός, όπως και εκείνη των κιβωτοποιών παραπάνω, βρισκόταν στον περίγυρο της Αγοράς.

[9] Η περιγραφή του Θεόκριτου τείνει προς το κωμικό. Ο Πλούταρχος φαίνεται να έχει αντλήσει το ανέκδοτο από το βίο του Σωκράτη που συνέγραφε ο Αριστόξενος. Εντούτοις, ο Θεόκριτος δε σκοπεύει να περιγελάσει το δαιμόνιο του Σωκράτη, αλλά απλώς να προσθέσει ένα παράδειγμα σ' αυτά που παρέχει ο Πλάτωνας για την επίδραση του δαιμόνιου στον μεγάλο φιλόσοφο.