Το φάντασμα του Αίαντα και η θεραπεία του Στησίχορου από το πνεύμα της Ελένης

Η δέκατη όγδοη ιστορία του Κόνωνα μας αναφέρει ότι καθώς ο Αίαντας σχετιζόταν με τους Λοκρούς, αυτοί συνήθιζαν να αφήνουν έναν κενό χώρο στις γραμμές τους, στον οποίο να μπορεί να στέκεται ο Αίαντας σαν να ήταν εκεί. Έτσι λοιπόν όταν σχημάτισαν τις γραμμές τους στη μάχη εναντίον των κατοίκων του Κρότωνος και ο Αυτολέων ο Κροτωνιάτης θέλησε να περάσει από το σημείο που είχε αφεθεί κενό και να περικυκλώσει τον εχθρό, τραυματίστηκε στον μηρό από ένα φάντασμα και απωθήθηκε. Η κατάστασή του επιδεινώθηκε και υπέφερε από γάγγραινα, έως ότου ανταποκρινόμενος σ’ έναν χρησμό πήγε στο νησί του Αχιλλέα στον Εύξεινο Πόντο, το οποίο βρίσκεται πέρα από την ταυρική χερσόνησο, καθώς κάποιος περνά πλέοντας πέρα από τον Ίστρο. Όταν έφτασε λοιπόν εκεί, έκανε προσφορές και στους άλλους ήρωες, αλλά ιδιαίτερα στο πνεύμα του Αίαντα του Λοκρού, και θεραπεύτηκε. Καθώς αναχωρούσε από εκεί, η Ελένη τον διέταξε να συμβουλέψει τον Στησίχορο να συνθέσει μία παλινωδία γι’ αυτήν, εάν νοιαζόταν για τα μάτια του. Ο Στησίχορος αμέσως συνέθεσε τους ύμνους προς τιμήν της Ελένης και ξαναβρήκε το φως του.

[Από την περίληψη του έργου του Κόνωνος στη Βιβλιοθήκη του Φωτίου]

Ο Στησίχορος και η παλινωδία του αποτελούσαν μια από τις πιο αγαπημένες ανεκδοτολογικές ιστορίες για προσωπικότητες της λογοτεχνίας στην αρχαιότητα. Ο ποιητής υποτίθεται ότι είχε γράψει κάτι βλάσφημο σε βάρος της Ελένης και γι’ αυτό το λόγο είχε χάσει το φως του. Μόνο όταν συνέθεσε μία απολογία,  μία παλινωδία των προηγούμενων λόγων του, ξαναβρήκε το φως του. Για καιρό οι φιλόλογοι θεωρούσαν ότι ο Στησίχορος είχε γράψει μόνο ένα ποίημα. Ωστόσο η ανακάλυψη παπυρικού αποσπάσματος  που περιείχε ένα υπόμνημα ή μια βιογραφία του Στησίχορου έδωσε νέα τροφή στην έρευνα, καθώς έκανε λόγο για δύο παλινωδίες, μία στην οποία ο Στησίχορος κατέκρινε τον Όμηρο για όσα έλεγε σχετικά με την Ελένη,  και μία άλλη με την οποία κατέκρινε τον Ησίοδο. Αυτή η πληροφορία ήταν εντελώς αναπάντεχη για τους φιλολόγους και έχει δημιουργήσει αρκετές συζητήσεις, ωστόσο ταιριάζει με το απόσπασμα του Κόνωνος, ο οποίος κάνει λόγο για ύμνους του Στησίχορου στον πληθυντικό.

Όσον αφορά την ιστορία την σχετική με τον Αίαντα τον Λοκρό από άλλες πηγές αντλούμε επιπλέον πληροφορίες. Οι άποικοι των Λοκρών στην Ιταλία τιμούσαν ιδιαίτερα τον Αίαντα,  τον γιο του Οϊλέα.  Η μάχη για την οποία γίνεται λόγος συνέβη πιθανώς στα μέσα του έκτου αιώνα π.Χ.  Στη διάρκεια αυτής της θαυμαστής σύγκρουσης λέγεται ότι εμφανίστηκαν επίσης και οι Διόσκουροι, οι οποίοι πολέμησαν στο πλευρό των Λοκρών, που αν και πολύ λιγότεροι αριθμητικά από τους Κροτωνιάτες, κατόρθωσαν να νικήσουν. Το νησί του Αχιλλέα λεγόταν επίσης Λευκή και ήταν επίκεντρο της λατρείας του Αχιλλέα Ποντάρχη. Λεγόταν ότι ο Αχιλλέας μετά το θάνατό του είχε μεταφερθεί μαζί με άλλους ήρωες σ’ αυτό το νησί και το πιθανότερο είναι ότι η λατρεία του συγχωνεύτηκε εκεί με τη λατρεία κάποιας επιτόπιας θεότητας. Στο νησί δεν κατοικούσαν άνθρωποι, ενώ λεγόταν από ορισμένους ότι η Ελένη ήταν εκεί η γυναίκα του Αχιλλέα.