Το ψήφισμα των Αθηναίων ενάντια στον Διαγόρα τον Μήλιο


Σύμφωνα με την αρχαία παράδοση ένας από τους μεγαλύτερους άθεους και ασεβείς της αρχαιότητας ήταν ο Διαγόρας ο Μήλιος. Όπως μαθαίνουμε από το σχόλιο στον Αριστοφάνη που μεταφράζεται παρακάτω, οι Αθηναίοι ψήφισαν και χάραξαν σε μια χάλκινη στήλη την απόφασή τους να δώσουν αμοιβή ένα σημαντικό χρηματικό ποσό σε όποιον σκότωνε ή συνελάμβανε ζωντανό τον Διαγόρα. Στη στήλη καταδικάζονταν και οι Πελληνείς, κάτοικοι της Πελλήνης στην Πελοπόννησο, οι οποίοι αρνήθηκαν να παραδώσουν στους Αθηναίους τον φιλόσοφο που είχε καταφύγει στην πόλη τους:


Σχόλιο στους Βατράχους του Αριστοφάνη 1073:

Αυτά τα λόγια (ο Αριστοφάνης) τα πήρε από το ψήφισμα. Γιατί έβγαλαν αυτή τη διακήρυξη: όποιος τον σκότωνε θα έπαιρνε (ως αμοιβή) ένα τάλαντο, όποιος τον έφερνε (ζωντανό) δύο τάλαντα. Η διακήρυξη αυτή έγινε λόγω της ασέβειάς του, επειδή αποκάλυπτε τα μυστήρια σε όλους, κοινοποιώντας τα και μειώνοντας τη σημασία τους και αποτρέποντας όσους ήθελαν να μυηθούν, όπως ιστορεί ο Κρατερός. Η διακήρυξη απέκτησε ιδιαίτερη ισχύ προπάντων μετά την άλωση της Μήλου (416/5 π.Χ) [1]. Ο Μελάνθιος στο έργο του Περί μυστηρίων καταθέτει ένα αντίγραφο της χάλκινης στήλης, με την οποία επικήρυξαν και τον Διαγόρα και τους Πελληνείς που δεν τον εξέδωσαν. Πάνω σ’ αυτή τη στήλη είναι γραμμένα και τα εξής: «εάν κάποιος σκοτώσει τον Διαγόρα τον Μήλιο, θα λάβει ένα τάλαντο αργύρου, αν τον φέρει κανείς ζωντανό, θα λάβει δύο».

--------------------------------------------------------------------------------------
[1] Μετά την αποτρόπαια καταστροφή της Μήλου από την Αθήνα, ο Διαγόρας προφανώς αντιμετωπίστηκε με ακόμη μεγαλύτερη καχυποψία από τους Αθηναίους. Ίσως και ο ίδιος να εξέφρασε δημόσια την πίκρα του στην Αθήνα. Επίσης είχε ιδιαίτερους δεσμούς και με την Μαντίνεια, οι σχέσεις με την οποία είχαν χειροτερέψει την περίοδο εκείνη, αφού η πόλη είχε εγκαταλείψει τη συμμαχία της με την Αθήνα. Το δημοκρατικό κόμμα πρέπει να στράφηκε εναντίον του πατώντας στην κατηγορία της αθεΐας, αλλά οι λόγοι σίγουρα ήταν και πολιτικοί. Ξέρουμε ότι βρήκε άσυλο στην Κόρινθο, όπου και πέθανε, αλλά το παρόν σχόλιο μας πληροφορεί ότι προτού καταλήξει στην πόλη της Κορίνθου πέρασε και από την Πελλήνη.

Σχόλια