Ο θάνατος του Μελικέρτη και το ιερό πεύκο στους αγώνες του Ισθμού

Το απόσπασμα που ακολουθεί σχετίζεται με την ιστορία του Μελικέρτη, προς τιμήν του οποίου, κατά μία παράδοση, ιδρύθηκαν οι αγώνες στον ισθμό της Κορίνθου, τα Ίσθμια. Σύμφωνα με το μύθο ο Αθάμας, βασιλιάς του Ορχομενού, και η γυναίκα του Ινώ, κόρη του Κάδμου, ανάθρεψαν κρυφά από την Ήρα το Διόνυσο. Η θεά θυμωμένη τους προκάλεσε κρίση μανίας και τους έκανε να σκοτώσουν τα παιδιά τους. Η Ινώ κρατώντας στην αγκαλιά της το άψυχο πτώμα του γιου της Μελικέρτη έπεσε, κυνηγημένη από τον άντρα της, στη θάλασσα. Τότε η Ινώ και ο Μελικέρτης έγιναν θαλάσσιοι δαίμονες με τα ονόματα Λευκοθέα και Παλαίμων. Ένα δελφίνι έβγαλε στη στεριά το πτώμα του Μελικέρτη, το οποίο έθαψε στον ισθμό ο Σίσυφος, βασιλιάς της Κορίνθου, ιδρύοντας ταυτόχρονα τα Ίσθμια. Ο Πλούταρχος (676Ε) παραθέτει το απόσπασμα με αφορμή μια συζήτηση για το κατά πόσον έχει το σέλινο ή το πεύκο χρονική προτεραιότητα ως βραβείο για τους νικητές των Ισθμίων.  Με τον Μελικέρτη ήταν συνδεμένο προπάντων το ιερό πεύκο, όπου υποτίθεται ότι ξεβράστηκε το πτώμα του Μελικέρτη. Από τα κλαδιά αυτού του δέντρου φτιάχνανε τα στεφάνια για τους νικητές των Ισθμίων. Το ιερό πεύκο ήταν φυτρωμένο πλάι στο βωμό του Μελικέρτη στον Ισθμό. Μόνο μετά το θάνατο του λέοντα της Νεμέας και την καθιέρωση των αγώνων εκεί από τον Ηρακλή χρησιμοποιήθηκε ως βραβείο για τους νικητές το σέλινο, απ' όπου πέρασε κατόπιν και στα Ίσθμια, όπου όμως πρωταρχικό βραβείο ήταν τα κλαδιά από το πεύκο του Μελικέρτη. Πβ. και το απόσπασμα Supplementum Hellenisticum 265 από τα Αίτια του Καλλιμάχου.

            Με κλάματα αποθέσανε το νέο παιδί

            επάνω σε πευκόκλαδα, στο πλάι του γιαλού,  

            απ' όπου για τους αγώνες φέρνανε στεφάνια.

            Γιατί στου Ασωπού την κόρη [1] η τραχιά λαβή των χεριών (του Ηρακλή)      

            στο γιο της Μήνης, [2] το λιοντάρι, [3] δεν είχε θερίσει ακόμη τη ζωή.

            Μετά απ' αυτό ξεκίνησαν άφθονα σέλινα να βάζουν στους κροτάφους.  

---

[1] Δηλ. στη Νεμέα, η οποία θεωρούνταν κόρη του ποταμού Ασωπού.

[2] Μήνη είναι άλλο όνομα της Σελήνης.

[3] Το λιοντάρι της Νεμέας είχε μητέρα τη Σελήνη. Το νόημα των στίχων 3 και 4 είναι ότι την εποχή που πέθανε ο Μελικέρτης ο Ηρακλής δεν είχε θανατώσει με τα δυνατά του χέρια το λιοντάρι της Νεμέας και δεν είχε ιδρύσει ακόμη τους αγώνες στη Νεμέα. Άρα τα Ίσθμια κατά τον Ευφορίωνα ήταν αρχαιότερα των αγώνων στη Νεμέα.