Aulus Gellius 3.11.1-5
Όσον αφορά
στη χρονολογία του Ομήρου και του Ησιόδου δεν υπάρχει ομοφωνία. Άλλοι -ανάμεσά
τους ο Φιλόχορος και ο Ξενοφάνης- έγραψαν ότι ο Όμηρος γεννήθηκε νωρίτερα από
τον Ησίοδο. Άλλοι -ανάμεσά τους ο ποιητής Λεύκιος Άκκιος και ο ιστορικός Έφορος- έγραψαν ότι γεννήθηκε αργότερα. Ο
Μάρκος Βάρρων, όμως, στο 1ο βιβλίο τού έργου του Imagines, λέει ότι είναι δύσκολο να
προσδιοριστεί ποιος γεννήθηκε πρώτος, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έζησαν για
ένα διάστημα την ίδια εποχή. Αυτό μπορεί να αποδειχτεί από το επίγραμμα που
είναι γραμμένο στον τρίποδα, ο οποίος λέγεται ότι στήθηκε από τον Ησίοδο στο
βουνό του Ελικώνα.[1]
Ο Άκκιος, πάλι, στο 1ο βιβλίο των Διδασκαλικών
του χρησιμοποιεί πολύ αδύναμα επιχειρήματα, με τα οποία νομίζει ότι
αποδεικνύει πως ο Ησίοδος γεννήθηκε νωρίτερα. Λέει: «Όταν ο Όμηρος ανέφερε στην
αρχή του ποιήματός του ότι ο Αχιλλέας ήταν γιος του Πηλέα, δεν προσέθεσε και
ποιος ήταν ο Πηλέας. Αυτό δίχως αμφιβολία θα το είχε πει, αν δεν είχε δει ότι
ειπώθηκε ήδη από τον Ησίοδο.[2]
Ομοίως και προπάντων για τον Κύκλωπα δεν θα είχε παραλείψει ένα τόσο ξεχωριστό
γεγονός, δηλαδή το ότι ήταν μονόφθαλμος, εκτός και αν με παρόμοιο τρόπο είχε
γίνει [ήδη] πασίγνωστο χάρη στα ποιήματα του προδρόμου του Ησίοδου».[3]
Ποσειδώνιος
απ. 459 Theiler
...ο Ποσειδώνιος είπε πως ο ίδιος
ο Ησίοδος γεννήθηκε αργότερα και παρέφθειρε πολλούς από τους στίχους του
Ομήρου.
Cicero, Cato maior de
senectute 54
...αλλά ο Όμηρος, ο οποίος έζησε πολλές γενιές
νωρίτερα [από τον Ησίοδο], όπως μου φαίνεται...
Velleius Paterculus 1.7.1
Τον ίδια καιρό[4]
έζησε ο Ησίοδος, που τον χωρίζουν περίπου 120 χρόνια από την εποχή του Ομήρου,
άνδρας με πολύ εκλεπτυσμένη φύση και αξιομνημόνευτος για την αβρότατη γλυκύτητα
των ποιημάτων του, ο οποίος επιθυμούσε πάρα πολύ την ησυχία και την ηρεμία. Ως
προς την εποχή και το κύρος του έργου του στέκει πολύ κοντά σε έναν τόσο
σπουδαίο άνδρα.[5]
Αυτός απέφυγε το σφάλμα, στο οποίο υπέπεσε ο Όμηρος, και μας παρέδωσε τεκμήρια
για την πατρίδα και τους γονείς του –για την πατρίδα του τεκμήρια
υβριστικότατα, επειδή τιμωρήθηκε από αυτήν.
Πλούταρχος
105D
O Ησίοδος, ο
οποίος έρχεται μετά απ’ αυτόν [δηλ. τον Όμηρο] και στη δόξα και στο χρόνο, αν
και αναγορεύει τον εαυτό του μαθητή των Μουσών...
Solinus 40.17
Ανάμεσα σ’ αυτόν [δηλ. τον Όμηρο]
και τον ποιητή Ησίοδο, ο οποίος πέθανε στην αρχή της πρώτης Ολυμπιάδας [776
π.Χ.], μεσολαβούν 138 χρόνια.
Ηρόδοτος
2.53.2
Νομίζω ότι ο Ησίοδος και ο Όμηρος
είναι αρχαιότεροι από την εποχή μου κατά τετρακόσια χρόνια και όχι περισσότερα.[6]
Aulus Gellius 17.21.3
Για τον Όμηρο και τον Ησίοδο
σχεδόν όλοι οι συγγραφείς συμφωνούν ότι έζησαν περίπου την ίδια εποχή ή ότι ο
Όμηρος ήταν λίγο αρχαιότερος. Ωστόσο και οι δύο έζησαν πριν από την κτίση της
Ρώμης, όταν οι Σίλβιοι είχαν την εξουσία στην Άλμπα,[7]
πάνω από 160 χρόνια μετά τον Τρωικό Πόλεμο, όπως έγραψε για τον Όμηρο και τον
Ησίοδο ο Κάσσιος στο 1ο βιβλίο των Χρονικών
του, αλλά περίπου 160 χρόνια πριν από την κτίση της Ρώμης, όπως είπε για
τον Όμηρο ο Κορνήλιος Νέπως στο 1ο βιβλίο των Χρονικών του.
Κλήμης, Στρωμ. 1.21.117
Ο Ευθυμένης στα Χρονικά του ισχυρίζεται ότι [ο Όμηρος]
άκμασε κατά την ίδια εποχή με τον Ησίοδο και ότι γεννήθηκε στη Χίο κατά τη
βασιλεία του Ακάστου [στην Αθήνα],[8]
περίπου 200 χρόνια μετά την άλωση της Τροίας. Την ίδια άποψη έχει και ο
Αρχέμαχος στο 3ο βιβλίο των Ευβοϊκών του.
Φιλόστρατος,
Ηρωικός 43.7, σελ. 56.4-6
...άλλοι ισχυρίζονται ότι πέρασαν
160 χρόνια μετά την Τροία ως την εποχή του Ομήρου και του Ησιόδου, όταν έψαλλαν
και οι δυο στη Χαλκίδα.
Σύγγελος, Χρον. σελ. 202.21-22 και 206.9 Mosshammer
...ο Ησίοδος... γινόταν γνωστός,
για τον οποίο ο Έφορος ισχυρίζεται ότι ήταν εξάδελφος και σύγχρονος του
Ομήρου... Κατά τη βασιλεία του [9]
(έζησαν) ο μέγας μεταξύ των Ελλήνων ποιητής Όμηρος και ο Ησίοδος.
Πάριο
μάρμαρο 28-29
(28) Από τότε που εμφανίστηκε ο
ποιητής Ησίοδος, 67[3] χρόνια, όταν βασιλιάς στην Αθήνα ήταν ο .......[10]
(29) Από τότε που εμφανίστηκε ο
Όμηρος, 643 χρόνια, όταν ο Διόγνητος ήταν βασιλιάς στην Αθήνα.[11]
Gnomologium Vaticanum Graecum 1144, f 222ν Sternbach
O Σιμωνίδης
έλεγε ότι ο Ησίοδος ήταν κηπουρός και ο Όμηρος στεφανοπλόκος, αφού ο πρώτος
φύτεψε τις μυθικές ιστορίες για τους θεούς και τους ήρωες, ενώ ο δεύτερος
έπλεξε απ’ αυτές τον στέφανο της Ιλιάδας και
της Οδύσσειας.[12]
Ιππίας απ.
86 Β 6 DK
Ορισμένα απ’ αυτά πιθανώς
ειπώθηκαν από τον Ορφέα, άλλα από το Μουσαίο, με συντομία εδώ κι εκεί, άλλα από
τον Ησίοδο, ορισμένα από τους άλλους ποιητές, ορισμένα σε πεζά κείμενα, άλλα
από τους Έλληνες και άλλα από τους Βαρβάρους.
Σχόλιο στα Έργα 271a
Σε γνώση να είναι ότι γιος του
Ησίοδου ήταν ο Μνασέας. Ο Φιλόχορος ισχυρίζεται ότι ήταν ο Στησίχορος, γιος της
Κλυμένης. Άλλοι λεν ότι [γιος του] ήταν o Αρχιέπης.
Cicero, De republica 2.20
Ο Στησίχορος ήταν εγγονός του
[Ησιόδου], όπως είπαν κάποιοι, από την κόρη του. Όμως ο Σιμωνίδης γεννήθηκε
κατά το ίδιο έτος, κατά το οποίο πέθανε ο Στησίχορος, κατά την 56η Ολυμπιάδα
[556/5 π.Χ.].
Cicero, Disp. Tusc. 1.1.3
...εάν πράγματι ο Όμηρος και ο
Ησίοδος έζησαν πριν από την κτίση της Ρώμης...
Plinius, HN 14.1.3
Χίλια
χρόνια πριν,[13]
στην απαρχή της γραφής, ο Ησίοδος ήταν ο πρώτος που έδωσε παραγγέλματα στους
γεωργούς...
Ευσέβιος, Χρον. (Ιερών.) 119F , 145F , 151F
(119) Ορισμένοι λένε ότι ο Όμηρος
και ο Ησίοδος έζησαν εκείνη την εποχή [14]...
(145) (εκείνη την εποχή) ο Ησίοδος θεωρήθηκε επιφανής, σύμφωνα με τον Πορφύριο [15]...
(151) (εκείνη την εποχή) ο Ησίοδος θεωρήθηκε ένδοξος, σύμφωνα με ορισμένους. [16]
Τζέτζης, Χιλ. 13.643-644 Leone
Ο Ησίοδος άκμασε, όπως βρήκα σε
άλλους συγγραφείς, κατά την 11η Ολυμπιάδα [736-733 π.Χ.].
[1] Πβ. Αγών Ομήρου και Ησιόδου 13.
[2] Θεογονία 1006-1007.
[3] Θεογονία 139-146.
[4] Γύρω στα 820 π.Χ.
[5] Εννοεί τον Όμηρο.
[6] Συνεπώς ο Ηρόδοτος χρονολογεί
τον Όμηρο και τον Ησίοδο γύρω στα 850 π.Χ.
[7] Η Alba Longa ήταν αρχαία
πόλη του Λατίου, περίπου 25
χλμ. ΝΑ της Ρώμης, που σύμφωνα με τις πληροφορίες των
αρχαίων ήταν χτισμένη ανάμεσα στο όρος Αλβανό και την Αλβανίδα λίμνη. Κατά την
παράδοση, η πόλη ιδρύθηκε στα μέσα του 12 αιώνα π.Χ. από τον Ασκάνιο, γιο του
Αινεία, και συνετέλεσε στην ίδρυση πολλών άλλων πόλεων των περιχώρων. Μετά την
καταστροφή της από το Ρωμαίο Τύλλο Οστίλιο τον 7ο αιώνα π.Χ., πολλοί από τους
κατοίκους της εγκαταστάθηκαν στη Ρώμη και ορισμένοι από αυτούς έγιναν αρχηγοί
ευγενών οίκων, όπως των Φαβίων, των Τυλλίων, των Σερβιλίων κ.ά. Από
την βασιλική οικογένεια της Άλμπα Λόνγκα, τους Σιλβίους, προήλθαν οι δίδυμοι,
οι οποίοι ίδρυσαν τη Ρώμη το 753 π.Χ.
[8] Ο Άκαστος ήταν γιος
του Μήδωνος, μυθικού άρχοντα των
Αθηνών. Μετά τον θάνατο του πατέρα του τον διαδέχτηκε στον θρόνο της Αθήνας. Οι
άρχοντες στον καιρό του Άκαστου εκλέγονταν εφ όρου ζωής και ο Άκαστος
πιστεύεται ότι βασίλεψε στο δεύτερο μισό του 11ου αιώνα π.Χ. Επί της βασιλείας
του Άκαστου πραγματοποιήθηκε, σύμφωνα με την παράδοση, μεγάλη μετάβαση
πληθυσμού από την Αθήνα στην Ιωνία.
Σύμφωνα με τον αρχαίο ιστορικό Ιουστίνο ο Όμηρος πήρε μέρος στην μετάβαση αυτή. Ο
Άκαστος πέθανε το 1012 π.Χ., οπότε τον διαδέχτηκε ο γιος του Άρχιππος.
[9] Εννοείται η βασιλεία του Δαβίδ,
περ. 4428-4468 από κτίσεως κόσμου.
[10] Το όνομα του βασιλιά των Αθηνών
πέφτει στο σημείο, όπου το κείμενο είναι φθαρμένο. Ο Most υποθέτει με βάση το επόμενο
χωρίο ότι η χρονολογία που εννοείται εδώ είναι το 937 π.Χ.
[11] Εννοείται το έτος 907 π.Χ.
[12] Πβ. Αγών Ομήρου και Ησιόδου 4, Ψευδο-Πλούταρχος, Περί Ομήρου 2.
[13] Δηλαδή γύρω στα 920 π.Χ.
[14] Δηλαδή το 1017/16 π.Χ.
[15] Δηλαδή το 809/8 π.Χ.
[16] Δηλαδή το 767/6 π.Χ.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου