ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΣΤΑΥΡΟΣ ΓΚΙΡΓΚΕΝΗΣ
(EL SALVADOR, 1935-1975)
1.ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ
Στο όνομα όσων πλένουν τα ενδύματα άλλων
(και διώχνουν απ’ τ’ ασπρόρουχα τη βρώμα των άλλων)
Στο όνομα όσων φροντίζουν τα ξένα παιδιά
(και πωλούν την εργατική τους δύναμη
με τη μορφή μητρικής αγάπης και ταπείνωσης)
Στο όνομα όσων κατοικούν σε ξένο διαμέρισμα
(που δεν είναι πλέον φιλική κοιλιά αλλά τάφος ή φυλακή)
Στο όνομα όσων τρώνε ξένες κόρες ψωμιού
(και ακόμη τις μασούν με το συναίσθημα του κλέφτη)
Στο όνομα όσων ζουν σε μια ξένη χώρα
(τα σπίτια και τα εργοστάσια και τα καταστήματα
και οι δρόμοι και οι πόλεις και τα χωριά
και τα ποτάμια και οι λίμνες και τα ηφαίστεια και τα βουνά
είναι πάντα των άλλων
και γι’ αυτό είναι εκεί η αστυνομία και η φρουρά
φυλάγοντάς τα εναντίον μας)
Στο όνομα εκείνων που το μόνο που έχουν
είναι πείνα εκμετάλλευση αρρώστιες
δίψα για δικαιοσύνη και νερό
διώξεις καταδίκες
μοναξιά εγκατάλειψη καταπίεση θάνατος
Εγώ κατηγορώ την ιδιωτική ιδιοκτησία
ότι μας στερεί τα πάντα
ACTA
En
nombre de quienes lavan ropa ajena
(y expulsan de la blancura la mugre ajena)
En nombre de quienes cuidan hijos ajenos
(y venden su fuerza de trabajo
en forma de amor maternal y humillaciones)
En nombre de quienes habitan en vivienda ajena
(que ya no es vientre amable sino una tumba o cárcel)
En nombre de quienes comen mendrugos ajenos
(y aún los mastican con sentimiento de ladrón)
En nombre de quienes viven en un país ajeno
(las casas y las fábricas y los comercios
y las calles y las ciudades y los pueblos
y los ríos y los lagos y los volcanes y los montes
son siempre de otros
y por eso está allí la policía y la guardia
cuidándolos contra nosotros)
En nombre de quienes lo único que tienen
es hambre explotación enfermedades
sed de justicia y de agua
persecuciones condenas
soledad abandono opresión muerte
Yo acuso a la propiedad privada
de privarnos de todo
(y expulsan de la blancura la mugre ajena)
En nombre de quienes cuidan hijos ajenos
(y venden su fuerza de trabajo
en forma de amor maternal y humillaciones)
En nombre de quienes habitan en vivienda ajena
(que ya no es vientre amable sino una tumba o cárcel)
En nombre de quienes comen mendrugos ajenos
(y aún los mastican con sentimiento de ladrón)
En nombre de quienes viven en un país ajeno
(las casas y las fábricas y los comercios
y las calles y las ciudades y los pueblos
y los ríos y los lagos y los volcanes y los montes
son siempre de otros
y por eso está allí la policía y la guardia
cuidándolos contra nosotros)
En nombre de quienes lo único que tienen
es hambre explotación enfermedades
sed de justicia y de agua
persecuciones condenas
soledad abandono opresión muerte
Yo acuso a la propiedad privada
de privarnos de todo
2.ΟΠΩΣ ΕΣΥ
Εγώ, όπως εσύ,
αγαπώ την αγάπη, τη ζωή, τη γλυκιά γητεία
των πραγμάτων, το ουράνιο
τοπίο των ημερών του Γενάρη.
Συνάμα το αίμα μου βράζει
και γελώ με μάτια
που έχουν γνωρίσει των δακρύων το ξέσπασμα.
Νομίζω πως ο κόσμος είναι όμορφος,
ότι η ποίηση είναι για όλους σαν το ψωμί.
Και ότι οι φλέβες μου δεν τελειώνουν εντός μου
παρά μόνο στο ομόψυχο αίμα
εκείνων που μάχονται για τη ζωή,
την αγάπη,
τα πράγματα,
το τοπίο και το ψωμί,
την ποίηση όλων.
COMO TÚ
Yo,
como tú,
amo el amor, la vida, el dulce encanto
de las cosas, el paisaje
celeste de los días de enero.
También mi sangre bulle
y río por los ojos
que han conocido el brote de las lágrimas.
Creo que el mundo es bello,
que la poesía es como el pan, de todos.
Y que mis venas no terminan en mí
sino en la sangre unánime
de los que luchan por la vida,
el amor,
las cosas,
el paisaje y el pan,
la poesía de todos.
amo el amor, la vida, el dulce encanto
de las cosas, el paisaje
celeste de los días de enero.
También mi sangre bulle
y río por los ojos
que han conocido el brote de las lágrimas.
Creo que el mundo es bello,
que la poesía es como el pan, de todos.
Y que mis venas no terminan en mí
sino en la sangre unánime
de los que luchan por la vida,
el amor,
las cosas,
el paisaje y el pan,
la poesía de todos.
3.ΠΕΡΙ ΤΩΝ
ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΩΝ
Είναι ωραίο να είσαι κομμουνιστής,
αν και προκαλεί πολλούς πονοκεφάλους.
Και συμβαίνει ο πονοκέφαλος των κομμουνιστών
να θεωρείται ιστορικός, δηλαδή
πως δεν υποχωρεί με αναλγητικά δισκία,
αλλά μόνο με την πραγμάτωση του Παραδείσου στη γη.
Έτσι έχει το πράγμα.
Υπό τον καπιταλισμό, μας πονά το κεφάλι
και μας κόβουν το κεφάλι.
Στον αγώνα για την Επανάσταση, το κεφάλι είναι μια
βραδυφλεγής βόμβα.
Στη σοσιαλιστική οικοδόμηση
προγραμματίζουμε τον πονοκέφαλο
κάτι που δεν τον καθιστά σπάνιο, αλλά εντελώς το
αντίθετο.
Ο κομμουνισμός θα είναι, ανάμεσα σε άλλα πράγματα,
μια ασπιρίνη στο μέγεθος του ήλιου.
SOBRE DOLORES DE CABEZA
Es
bello ser comunista,
aunque cause muchos dolores de cabeza.
Y es que el dolor de cabeza de los comunistas
se supone histórico, es decir
que no cede ante las tabletas analgésicas
sino sólo ante la realización del Paraíso en la tierra.
Así es la cosa.
Bajo el capitalismo nos duele la cabeza
y nos arrancan la cabeza.
En la lucha por la Revolución la cabeza es una bomba de retardo.
En la construcción socialista
planificamos el dolor de cabeza
lo cual no lo hace escasear, sino todo lo contrario.
El comunismo será, entre otras cosas,
una aspirina del tamaño del sol.
aunque cause muchos dolores de cabeza.
Y es que el dolor de cabeza de los comunistas
se supone histórico, es decir
que no cede ante las tabletas analgésicas
sino sólo ante la realización del Paraíso en la tierra.
Así es la cosa.
Bajo el capitalismo nos duele la cabeza
y nos arrancan la cabeza.
En la lucha por la Revolución la cabeza es una bomba de retardo.
En la construcción socialista
planificamos el dolor de cabeza
lo cual no lo hace escasear, sino todo lo contrario.
El comunismo será, entre otras cosas,
una aspirina del tamaño del sol.
4.Η ΠΑΛΗ ΤΩΝ
ΑΝΤΙΘΕΤΩΝ, ΑΛΛΑ…
Οι δυσκολίες δεν ξεπερνιούνται
με τη βοήθεια ενός κονταριού.
Οι δυσκολίες θραύονται
με το στήθος ανοιχτό.
Είναι συνάμα σαν τον αέρα του πρωινού
που μπορεί να σου παγώσει τους πνεύμονες, αλλά
μήπως η γη, η φωτιά, το νερό,
σε βοηθούν ν’
αναπνεύσεις;
LA LUCHA DE LOS CONTRARIOS, PERO...
Las
dificultades no se remontan
ayudándose
con una garrocha.
Las
dificultades se rompen
con
el pecho abierto.
Ellas
también son como el aire de la mañana
que
puede congelarte los pulmones, pero
¿acaso
la tierra, el fuego, el agua,
te sirven para respirar?
5.ΔΕΥΤέΡΕΣ
Έξι το πρωί
ξεκινώντας με τις κραυγές του ρολογιού: εκ νέου
ο καθεδρικός του φωτός θα ρίξει τους τοίχους του
πάνω στην ταξιδεύτρα καρδιά μου
που ξεκουραζόταν.
Μισώ όπως έναν αστό τη φυγή των στρωσιδιών.
Δεν είναι λόγω του κρύου, που δεν υπάρχει.
Δεν είναι λόγω του φόβου στο μάτι το κρυμμένο
εκεί που το φανάρι,
χθες βράδυ
σταύρωσε τη σκιά.
Δεν είναι καν για σένα,
ούτε λόγω του φύλου σου που εκρήγνυται στα χέρια,
την αποκαλυμμένη σου σπηλιά
που μόλις πέθανε στο νερό.
Είναι
-ω! απροσδιοριστία
που ένα έτος γαλάζιο και θραυσμένο αξίζει-
το παλιό συναίσθημα σαν την αριστερή γροθιά μου
ή η νοσταλγική μου κατανόηση των πουλιών:
το μάτι δίπλα στον ώμο, δίχως καν να ικετεύω,
το χέρι προς το πρόσωπο της καινούργιας πέτρας που υψώνω,
η ζωή που με αναζητά,
ο άθλιος χυμός που αναγνωρίζω μέσα μου.
Θα έπρεπε, λέω, να έρθω,
-όχι στον κόσμο των νευρόσπαστων, μόδιστρων του μεταξιού,
τραχιά μπουκάλια τζιν σαν νοσοκομεία της δίψας,
όχι στον κόσμο που μου δίνεις ή σου δίνω,
γλιστερό ψωμί, πεδίο
για το μαχαίρι της μαρμελάδας-
θα έπρεπε να έρθω, επαναλαμβάνω,
σαν γυμνή φωτιά
στο ξερό δάσος όπου πανικοβάλλομαι χωρίς ουρλιαχτό,
σαν βίαιος χείμαρρος προς την αδύναμη άμμο,
όπως εκείνο το δέντρο που ρουφά αίμα απ’ την κοιμώμενη γη,
αξίωση της κύησης ενάντια στη φυγή,
ενάντια στο ακίνητο δάκρυ
και την ισχυρή απελπισία -
Αλλά, πρόωρα,
ήρθα όπως είμαι,
με ματωμένα χέρια,
με φόβο,
με αγάπη,
με τέσσερις Δευτέρες κάθε μήνα.
Και νομίζω
ότι αν δεν ήταν γι’ αυτή την καρδιά,
γι’ αυτόν τον παλλόμενο μουσικό πλανήτη,
θα είχα φύγει προσπαθώντας να πεθάνω.
Κι ωστόσο,
δεν θα ήθελα να ξεχάσω το γέλιο
LUNES
Las
seis de la mañana
partiendo
a gritos del reloj: de nuevo
la
catedral de luz derribará sus muros
sobre
mi caminante corazón
que
descansaba.
Odio
como a un burgués la fuga de las sábanas.
No
es por el frío, que no existe.
No
es por el miedo al ojo agazapado
donde
el farol,
anoche,
crucificó
la sombra.
Ni
siquiera es por ti,
ni
por tu sexo que estalla en las manos,
tu
descubierta gruta
recién
muerta en el agua.
Es
-oh
indeterminación
que
un año azul y roto se merece-
la
sensación antigua como mi puño izquierdo
o
mi añorada comprensión de los pájaros:
el
ojo junto al hombro, sin suplicar siquiera,
la
mano hacia la cara de nueva piedra que alzo,
la
vida que me pide,
la
miserable savia que reconozco en mí.
Habría
tenido, digo yo, que venir,
-no
al mundo de los títeres, costureros de seda,
rudas
botellas de ginebra como hospitales de la sed,
no
al mundo que me das o al te doy,
pan
deleznable, campo
para
el cuchillo de la mermelada-
habría
tenido que venir, repito,
como
un desnudo incendio
hasta
el reseco bosque donde me aterro sin gritar,
como
un rudo torrente para la arena débil,
como
aquel árbol que exige sangre de la tierra dormida,
reclamo
de preñez contra la fuga,
contra
la inmóvil lágrima
y
la potente desesperación-
Pero,
tempranamente,
vine
como soy,
con
manos desangrables,
con
miedo,
con
amor,
con
cuatro lunes cada mes.
Y
creo
que
de no ser por este corazón,
por
este palpitante planeta musical,
ya
me habría marchado a tratar de morir.
Con
todo,
no
querría olvidarme de la risa
6.ΟΙ ΝΕΕΣ
ΣΧΟΛΕΣ
Στην αρχαία Ελλάδα
ο Αριστοτέλης δίδασκε φιλοσοφία στους μαθητές του
ενώ περπατούσαν μέσα από ένα μεγάλο αίθριο.
Γι’ αυτό η σχολή του ονομαζόταν «των Περιπατητικών».
Οι μαχόμενοι ποιητές
είμαστε πιο περιπατητικοί από εκείνους τους
περιπατητικούς του Αριστοτέλη,
γιατί μαθαίνουμε τη φιλοσοφία και την ποίηση του λαού,
ενώ περπατάμε
μέσα απ’ τις πόλεις και τα βουνά της χώρας μας.
LAS NUEVAS ESCUELAS
En
la Grecia antigua
Aristóteles
enseñaba filosofía a sus discípulos
mientras
caminaban por un gran patio.
Por
eso su escuela se llamaba “de los peripatéticos”.
Los
poetas combatientes
somos
más peripatéticos que aquellos peripatéticos de Aristóteles
porque
aprendemos la filosofía y la poesía del pueblo,
mientras
caminamos
por
las ciudades y las montañas de nuestro país.
7.ΣΕ ΒΛΕΠΩ
ΓΥΜΝΗ
στην Μαρία ντελ Κάρμεν
Ψαράκια της φαντασίας
γυμνές καραμέλες που χάθηκαν
στη σκάλα για τον ουρανό
μαργαριτάρια τραχιά
μισάνοιχτες γιαγιάδες
αγγούρια αλμυρά της αυγής
μεταμορφωμένη σοφία
Από πού πρέπει να διεισδύσω μέσα σας,
ω! συλλογή βοτάνων και πραγμάτων
οργανωμένη με το πρόσχημα
ενός ονόματος γυναίκας
ενός τρόπου να περιγράψω
το κορίτσι που πάντα ονειρευόμουν;
VERTE DESNUDA
a María del Carmen
Pececillos
de la imaginación
desnudos
caramelos que se perdieron
en
la escalera al cielo
perlas
hirsutas
entreabiertas
abuelas
pepinos
salados del alba
sabiduría
metamorfoseada
¿por
dónde os debo penetrar
oh
colección de hierbas y cosas
organizada
con el pretexto
de
un nombre de mujer
de
un modo de ilustrar
a
la muchacha con que siempre soñé?
8.ΠΕΡΙ ΤΗΣ
ΠΟΙΗΤΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ ΜΑΣ
Μην προκαλείτε σύγχυση, είμαστε ποιητές που γράφουμε
από την παρανομία όπου ζούμε.
Δεν είμαστε, άρα, άνετοι και ατιμώρητοι ανώνυμοι:
κατά πρόσωπο στεκόμαστε ενάντια στον εχθρό
και ιππεύουμε πολύ κοντά του, στην ίδια διαδρομή.
Και στο σύστημα και στους άντρες
που χτυπάμε με την ποίησή μας
με τη ζωή μας τους δίνουμε την ευκαιρία να πάρουν πληρωμή,
μέρα τη μέρα
SOBRE NUESTRA MORAL POÉTICA
No
confundir, somos poetas que escribimos
desde
la clandestinidad en que vivimos.
No
somos, pues, cómodos e impunes anonimistas:
de
cara estamos contra el enemigo
y
cabalgamos muy cerca de él, en la misma pista.
Y
al sistema y a los hombres
que
atacamos desde nuestra poesía
con
nuestra vida les damos la oportunidad de que se cobren,
día tras día.
9.Ο ΚΥΝΙΚΟΣ
Είναι ξεκάθαρο πως δεν έχω στα χέρια μου
το δικαίωμα να πεθάνω
ούτε καν στα εγκαταλειμμένα απογεύματα τις Κυριακές.
Από την άλλη, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι ο θάνατος
είναι ανεπαρκής κατασκευή
και οι αυτοκτονίες
πάντα είχαν μια θανάσιμη οκνηρία
να υποφέρουν.
Εξάλλου, χρωστώ
το λογαριασμό του ηλεκτρικού ...
EL CÍNICO
claro
es que no tengo en las manos
el
derecho a morirme
ni
siquiera en las abandonadas tardes de los domingos.
por
otra parte se debe comprender que la muerte
es
una manufactura inoficiosa
y
que los suicidas
siempre
tuvieron una mortal pereza
de
sufrir.
además,
debo
la
cuenta de la luz…
10.ΑΠΑΡΧΕΣ
I
το ξυπόλυτο πόδι σου ενώπιον της σκληρής γης: πηλός στον
πηλό.
το πρόσωπό σου ομόψυχο ενώπιον του λαού: αίμα στο αίμα.
η ανδρική φωνή σου του ξαναμμένου πεδίου: κραυγή στην
κραυγή.
το σώμα σου, καθεδρικός του επαναστατημένου μυός: ο
άνθρωπος στον άνθρωπο.
η καρδιά σου από σκούρα πέταλα, χωρίς αγκάθια: ρόδο στο
ρόδο.
το βήμα σου προς τα εμπρός βιαστικό: διαδρομή στη διαδρομή.
η εκδικητική γροθιά σου, πάντα υψωμένη: πέτρα στην πέτρα.
ο θάνατός σου, την επιστροφή σου στη γη: μάχη στη μάχη.
Anastasio Izalco, Lempa Aquino:
από τη στιγμή που γεννήθηκες έχει γίνει απαραίτητο να
ονοματίσουμε
τη μάχη και να της δώσουμε το όνομά σου.
(φωτιά από το Jalponga και το Huiscoyolapa,
κραυγή από το λουλάκι, αγάπη από το βάθος των γροθιών
σου,
λάβα από το στήθος σου ως το Chicontepeque,
άνθρωποι από το χθες προς τη ζωή.)
ποτάμι και ηφαίστειο: ένας άνθρωπος.***
***
Ο Anastasio Aquino (1792-1833) ήταν ιθαγενής επαναστάτης του Ελ Σαλβαδόρ.
Οι λέξεις Izalco, Lempa, Jalponga κ.τ.λ. αντιπροσωπεύουν τόπους και ποταμούς της ίδιας
χώρας.
ORÍGENES
I
tu
pie descalzo ante la dura tierra: barro en el barro.
tu rostro unánime ante el pueblo: sangre en la sangre.
tu voz viril de campo enardecido: grito en el grito.
tu cuerpo, catedral de músculo rebelde: hombre en el hombre.
tu corazón de pétalos morenos, sin espinas: rosa en la rosa.
tu paso hacia adelante presuroso: ruta en la ruta.
tu puño vengador, alzado siempre: piedra en la piedra.
tu muerte, tu regreso hacia la tierra: lucha en la lucha.
tu rostro unánime ante el pueblo: sangre en la sangre.
tu voz viril de campo enardecido: grito en el grito.
tu cuerpo, catedral de músculo rebelde: hombre en el hombre.
tu corazón de pétalos morenos, sin espinas: rosa en la rosa.
tu paso hacia adelante presuroso: ruta en la ruta.
tu puño vengador, alzado siempre: piedra en la piedra.
tu muerte, tu regreso hacia la tierra: lucha en la lucha.
Anastasio
Izalco, Lempa Aquino:
desde que tú nacistes se ha hecho necesario apedillar
la lucha y ponerle tu nombre.
desde que tú nacistes se ha hecho necesario apedillar
la lucha y ponerle tu nombre.
(fuego
desde el jalponga y el huiscoyolapa,
grito desde el añil, amor desde la hondura de tus puños,
lava desde tu pecho hasta el chicontepeque,
pueblo desde el ayer hasta la vida.)
grito desde el añil, amor desde la hondura de tus puños,
lava desde tu pecho hasta el chicontepeque,
pueblo desde el ayer hasta la vida.)
río
y volcán: un hombre.
[Επίμετρο: Ο Roque Dalton γεννήθηκε στο Ελ Σαλβαδόρ το 1935. Υπήρξε ποιητής,
δοκιμιογράφος, δημοσιογράφος, πολιτικός ακτιβιστής και διανοούμενος. Θεωρείται
ένας από τους καλύτερους ποιητές της Λατινικής Αμερικής. Έγραψε έργα
συναισθηματικά ισχυρά, μερικές φορές σαρκαστικά, γεμάτα εικόνες, τα οποία
ασχολούνται με τη ζωή, το θάνατο, την αγάπη και την πολιτική. Αναμίχθηκε έντονα
στην πολιτική ζωή της χώρας του. Εντάχθηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα. Συνελήφθη το
1959 και το 1960 για υποκίνηση των μαθητών και των αγροτών σε εξέγερση εναντίον
των ιδιοκτητών γης. Το 1961 εξορίστηκε από το Ελ Σαλβαδόρ στο Μεξικό, ενώ στη
συνέχεια μετέβη στην Κούβα, όπου δημοσιεύθηκε το μεγαλύτερο μέρος της ποίησής
του. Μετά την επιστροφή του στο Ελ Σαλβαδόρ το 1965 συνελήφθη και ανακρίθηκε ως
δήθεν πράκτορας της CIA. Το 1969 επέστρεψε στην Κούβα και στη συνέχεια πήγε στην
Πράγα της Τσεχίας. Ο Dalton ενεπλάκη στον εμφύλιο πόλεμο του Ελ Σαλβαδόρ, στο πλευρό
του Λαϊκού Επαναστατικού Στρατού, ERP, το 1973. Στο ERP διαφώνησε με τον Alejandro
Rivas Mira, ο οποίος ήταν επιφανής ηγέτης της ένοπλης αυτής ομάδας. Η ηγεσία
του ERP τον εκτέλεσε το 1975. Έμεινε στη μνήμη για τον μποέμικο τρόπο ζωής του και για
τη ζωηρή, ανυπότακτη προσωπικότητά του που αντικατοπτρίζεται στο λογοτεχνικό
έργο του, καθώς και για την ενασχόλησή του με τα κοινωνικά προβλήματα της χώρας
του. Θεωρείται σήμερα ένας από τους πιο σημαντικούς συγγραφείς του Σαλβαδόρ.]
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου