Οι ιδιότητες του θείου Λόγου στον Φίλωνα τον Αλεξανδρέα

Η έννοια του θεϊκού Λόγου υπήρχε από αιώνες στην ελληνική φιλοσοφική παράδοση. Στο Φίλωνα ο Λόγος αποτελεί έναν από τους θεμέλιους λίθους της σκέψης του. Ο Λόγος του Φίλωνα έχει πολλές ιδιότητες, οι κυριότερες από τις οποίες είναι οι έξης:

1.Στο Λόγο εντοπίζεται ο νοητός κόσμος. Ο νοητός κόσμος ως πρότυπο του ορατού εντοπίζεται μέσα στο θεϊκό Λόγο ή και ταυτίζεται κατά κάποιο τρόπο μ’ αυτόν, αφού ο τελευταίος ασχολείται με το έργο της δημιουργίας. Ο Λόγος είναι η αρχέτυπη σφραγίδα, το παράδειγμα, η αρχέτυπη ιδέα των ιδεών. Ο Λόγος, επιπλέον, εμπεριέχει τις δυνάμεις του Θεού που δρουν κατά τη δημιουργική διαδικασία. Ταυτόχρονα είναι η εικόνα του Θεού, ενώ ο κόσμος και ο άνθρωπος είναι η εικόνα της εικόνας.

2.Ο Λόγος είναι το όργανο της δημιουργίας. Ο Λόγος είναι το όργανο μέσω του οποίου ή με το οποίο ο Θεός δημιουργεί τον κόσμο. Ο δημιουργός δεν έρχεται σε άμεση επαφή με την ύλη. αλλά χρησιμοποιεί το Λόγο ως ένα είδος μαχαιριού (τομεύς) που δρα με ακρίβεια και ικανότητα.

3.Ο Λόγος είναι ο αντικαταστάτης της κοσμικής ψυχής. Η έννοια της κοσμικής ψυχής απορρίπτεται από το Φίλωνα. Στη θέση της εισάγεται ο Λόγος ως διαρκής παρουσία του θεϊκού στοιχείου στον κόσμο. Ο Λόγος απλώνεται από το ένα άκρο του κόσμου ως το άλλο, τον συγκρατεί και αποτρέπει τη διάλυσή του. Ο Λόγος δεν αποτελεί ανεξάρτητη αρχή, αλλά παίρνει τις οδηγίες του από ψηλά, από το Θεό.

4.Ο Λόγος ταυτίζεται και με τον ανθρώπινο νου ή το λογικό μέρος της ψυχής. Άρα ο Λόγος είναι η πλευρά ή το μέρος της θεότητας που σχετίζεται με τον κόσμο. Κάθε φορά που ο Θεός έρχεται σε επαφή με την ύλη χρησιμοποιεί το Λόγο ως μεσάζοντα. Ο Λόγος δεν είναι ανεξάρτητη δημιουργική θεότητα. Ο Θεός είναι ο ποιητής και πατήρ που δημιουργεί, αλλά το κάνει αυτό στο επίπεδο του Λόγου του ως τόπου του νοητού κόσμου. Αλλιώς: ο Θεός δημιουργεί τον κόσμο με την αμφίεση της δημιουργικής του δύναμης και με τη μεσολάβηση του Λόγου ως οργάνου της δημιουργίας.