Τίποτα δεν είναι γνωστό για το συνθέτη αυτής της σύντομης επίκλησης στη Δήμητρα, τον Αριστοκλή, παρά μόνο ότι υπήρξε παραδοξογράφος και ότι συνέγραψε επίσης βιβλία με τους τίτλους Ιταλικά, Περί μουσικής, Περί χορών και Περί γιγάντων. Το ποίημα παραδίδει ο Αιλιανός (Περί ζώιων ιδ. 11, 4) σε σχέση με τον εορτασμό των κατοίκων της Ερμιόνης προς τιμήν της Δήμητρας, ο οποίος έφερε το όνομα Χθόνια. Είναι ενδιαφέρουσα η περιγραφή της τελετής και του αιτίου της, κατά την αφήγηση του Παυσανία (2, 35, 4-7): «Ένα εξαιρετικά αξιόλογο ιερό της Δήμητρας υπάρχει στην περιοχή του Πρώνος. Αυτό το ιερό, λένε οι Ερμιονείς, το ίδρυσαν ο Κλύμενος, γιος του Φορωνέως, και η αδελφή του Κλυμένου Χθονία. Σύμφωνα, πάλι, με τους Αργείους, όταν η Δήμητρα ήρθε στην Αργολίδα, τότε φιλοξένησαν τη θεά ο Αθέρας και ο Μύσιος, ενώ ο Κολόντας ούτε τη δέχτηκε στο σπίτι του, ούτε της απέδωσε κάποια άλλη τιμή. Αυτά τα έκανε χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της θυγατέρας του Χθονίας. Για τον Κολόντα, λοιπόν, λένε ότι ως τιμωρία για τη στάση του αυτή κάηκε μαζί με το σπίτι του. Τη Χθονία, όμως, την πήρε μαζί της στην Ερμιόνη η Δήμητρα, όπου ίδρυσε για λογαριασμό των Ερμιονέων το ιερό. Η ίδια η θεά, λοιπόν, από
τότε καλείται Χθονία, ενώ η ετήσια εορτή που γιορτάζουν προς τιμήν της, κατά την εποχή του θέρους, Χθόνια. Και τη γιορτάζουν ως εξής: επικεφαλής της πομπής είναι οι ιερείς των θεών και όσοι είναι κατά το έτος εκείνο άρχοντες, ενώ ακολουθούν και γυναίκες και άντρες... Πίσω απ’ αυτούς που κάνουν την πομπή ακολουθούν άλλοι που οδηγούν ένα τέλειο βόδι από την αγέλη, περιβεβλημένο με δεσμά και φερόμενο ακόμη με αυθάδεια από την αγριότητά του. Αφού το σύρουν ως το ναό, άλλοι οδηγούν το βόδι στο ιερό και το απελευθερώνουν από τα δεσμά, και άλλοι, που μέχρι εκείνη τη στιγμή κρατούσαν τις θύρες ανοιχτές, μόλις δουν το βόδι μέσα στο ναό, τις κλείνουν. Μέσα στο ναό απομένουν τέσσερις γριές, οι οποίες πρόκειται να ασχοληθούν με το βόδι. Κάποια απ’ αυτές, που τυχαίνει να κρατά δρεπάνι, κόβει από κάτω το φάρυγγα του βοδιού. Μετά οι θύρες ανοίγουν και αυτοί, στους οποίους έχει ανατεθεί, οδηγούν μέσα το δεύτερο βόδι, μετά απ’ αυτό το τρίτο και κατόπιν και άλλο, τέταρτο βόδι. Οι γριές κάνουν την ίδια ενέργεια σε όλα τα βόδια...».
Πολύκαρπη Δήμητρα, η δύναμή σου και στους Σικελούς είναι ορατή
και στα παιδιά του Ερεχθέα.[1] Το μεγάλο όμως σημάδι της
στην Ερμιόνη φανερώνεται. Γιατί τον ταύρο απ’ την αγέλη,
τον ανήλεο, που δεν τον συλλαμβάνουν ούτε δέκα άντρες,
αυτόν γριά που μόνη βαδίζει μόνον τον τραβά απ’ τ’ αυτί
προς το βωμό. Κι εκείνος ακολουθεί σαν παιδί τη μητέρα του.
Δική σου αυτή η δύναμη, Δήμητρα, δική σου. Είθε να είσαι ευμενής
κι όλων ο κλήρος να θάλλει στην Ερμιόνη.
[1] Ενν. οι Αθηναίοι και τα Ελευσίνια Μυστήρια. Στη Σικελία, ευνοημένο τόπο της Δήμητρας για τις εύφορες πεδιάδες της, έγινε η αρπαγή της Περσεφόνης και ο αγώνας ανάμεσα στη Δήμητρα και τον Ήφαιστο για την κατοχή του νησιού.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου