Μελιννώ η Λεσβία: Εις Ρώμην

DEA ROMA

Τίποτε δεν είναι γνωστό για τη Μελιννώ από τη Λέσβο, ποίημα της οποίας, αφιερωμένο στο μεγαλείο της Ρώμης, παραδίδει ο Στοβαίος (3,7,12). Ο ίδιος ο Στοβαίος φαίνεται να μην κατανοεί καλά το περιεχόμενο του ποιήματος, αφού το παραθέτει στα χωρία περί ανδρείας, κάνοντας προφανώς σύγχυση μεταξύ Ρώμης και ρώμης. Ορισμένοι μελετητές αποδίδουν το ποίημα στην ελληνιστική περίοδο, επειδή δε γίνεται σ' αυτό λόγος για τους ρωμαίους αυτοκράτορες, άλλοι το χρονολογούν την εποχή της πρώιμης αυτοκρατορίας, λόγω μετρικών ομοιοτήτων με τον Στάτιο, άλλοι όμως μεταθέτουν τη συγγραφή του, λόγω του ανθηρού του ύφους και των επαναλήψεων που το χαρακτηρίζουν, στην εποχή του Αδριανού (2ος αιώνας μ.Χ.), εποχή κατά την οποία είχε διαδοθεί η λατρεία της deae Romae. Η πιθανότερη πάντως εποχή συγγραφής του ποιήματος φαίνεται να είναι το 1ο μισό του 2ου αιώνα π.Χ., επειδή η έλλειψη αναφορών στους αυτοκράτορες μοιάζει να παραπέμπει στη δημοκρατική εποχή της Ρώμης. Παρά τις κάποιες ομοιότητες σε εικόνες και ιδέες, η Μελιννώ δε φαίνεται επηρεασμένη από τη λατινική ποίηση.

H Ρώμη είναι στις διηγήσεις ορισμένων μυθογράφων το όνομα μιας ηρωίδας που ίδρυσε την ομώνυμη πόλη. Οι παραδόσεις διαφέρουν όσον αφορά την ταυτότητά της. Σύμφωνα με την παλαιότερη παράδοση ήταν Τρωαδίτισσα αιχμάλωτη, η οποία ακολούθησε τον Οδυσσέα και τον Αινεία, όταν οι δύο αυτοί ήρωες έφτασαν μαζί στις όχθες του Τίβερη, ερχόμενοι από την Ιλλυρία, τη χώρα των Μολοσσών. Η θύελλα είχε παρασύρει το πλοίο σ’ αυτή την περιοχή και οι  αιχμάλωτες ήταν κουρασμένες από τις περιπλανήσεις στο πέλαγος. Η Ρώμη τις έπεισε να βάλουν φωτιά στο καράβι. Έτσι τέλειωσε το ταξίδι και οι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στον Παλατίνο λόφο, όπου ιδρύθηκε η Ρώμη. Άλλες παραδόσεις αναφέρουν τη Ρώμη ως κόρη του Ασκάνιου και επομένως εγγονή του Αινεία. Όταν οι Τρώες μετανάστες κατέλαβαν την περιοχή της μελλοντικής Ρώμης, η Ρώμη ίδρυσε ναό προς τιμήν της θεότητας με το όνομα Fides, δηλαδή Πίστη, πάνω στον Παλατίνο. Για το λόγο αυτό η μελλοντική πόλη, η οποία θα χτιζόταν στον Παλατίνο, ονομάστηκε Ρώμη.

            Χαίρε Ρώμη, θυγατέρα του Άρη,

            χρυσοστεφανωμένη, άνασσα σοφή,

            που τον σεπτό Όλυμπο επί της γης κατοικείς

                        τον αιώνια άθραυστο.

            Σε σένα μονάχα, σεβαστότατη, έδωσε η Μοίρα

            δόξα βασιλική εξουσίας άρρηκτης,

            να ’χεις τη δύναμη άρχοντα

                        και να ηγεμονεύεις.

            Στο ζυγό που τους βάζουν τα δυνατά χαλινάρια σου

            το στέρνο της γης και της γκρίζας θάλασσας

            σφίγγεται. Κι εσύ με ασφάλεια κυβερνάς

                        των ανθρώπων τα άστη.

            Και το μάκρος του χρόνου που τα πάντα ανατρέπει

            και αλλάζει την τύχη κάθε φορά και αλλιώς

            για σένα μονάχα της εξουσίας τον πλησίστιο ούριο άνεμο

                        δε μεταβάλλει.

            Αλήθεια, απ' όλους μόνη εσύ τους πιο δυνατούς

            άνδρες γεννάς, κονταρομάχους μεγάλους,

            με στάχυα ωραία της Δήμητρας υψώνεις καρπό

                        στα χωράφια.